Τα νέα γραμματόσημα μας κάνουν γνωστά σκάφη από τη γαλέρα και τη γαλιότα μέχρι το λατινάδικο και τη σακολέβα, αλλά και θρυλικά σκάφη του μεγάλου αγώνα για την ελευθερία, όπως το μπρίκι (πάρων) και τη νάβα (ναβέτα)
Μετά την ιδιαίτερη απήχηση που είχε όχι μόνο στους φιλοτελιστές αλλά και στο ευρύτερο κοινό η σειρά των έξι γραμματοσήμων με απεικονίσεις μικροναυπηγημάτων (πλάτους 80 εκ. και ύψους 1,30 μ.) - θαυμάσια έργα τέχνης και ιστορικής αναβίωσης του Ευάγγελου Γρυπιώτη -, έπεται και δεύτερη σειρά για το 2012 με έξι σκάφη των τετρακοσίων χρόνων οθωμανικής κατοχής.
Ελληνικό κράτος δεν υπήρχε, αλλά υπήρχε ελληνικός στόλος εμπορικός, ακόμη και με εμπλοκές στους ναπολεόντειους πολέμους και νωρίτερα στην περιλάλητη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Ο στόλος, όταν έφτασε η μεγάλη ώρα (1821), μεταμορφώθηκε εν μια νυκτί στα «ξύλινα τείχη» της εθνεγερσίας.
Τρία από τα πλοία που θα ανοίξουν πανιά για το παγκόσμιο ταξίδι του φιλοτελισμού είναι έτοιμα. Τα άλλα τρία θα τα ολοκληρώσει ο λαμπρός μικροναυπηγός δημιουργός τους μέχρι την άνοιξη.
Ευχής έργον θα ήταν η έκδοση της νέας σειράς να συνοδευτεί, όπως συνέβη με την πρώτη, από Λεύκωμα Γνώσης και Ιστορίας - μέσα από το σκαρί κωπήλατων και ιστιοφόρων σκαφών του ελληνισμού - που εξέδωσαν τα ΕΛΤΑ, με κείμενα με την εκπληκτική οπτική τεκμηρίωση του μικροναυπηγού Ε. Γρυπιώτη.
Επί ανέμων και υδάτων σε ροή τεσσάρων αιώνων, από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι το 1821, οι τύποι των έξι σκαφών, άλλοτε κερδοφόρων στο θαλάσσιο εμπόριο και άλλοτε στον κατά θάλασσα απελευθερωτικό αγώνα του γένους των Ελλήνων, είναι:
Γαλέρα. Το κατ' εξοχήν αντιπροσωπευτικό σκάφος του 1600 μ.Χ. Είχε και την προσωνυμία «Κατεργασία». Σχετική ανάμειξη είχαν και οι Ελληνες καθώς χρησιμοποιούσαν σημαίες και ναυτικά έγγραφα ευρωπαϊκών χωρών (παρόντα και στο μέγα ιστορικό γεγονός για το μέλλον της Ευρώπης, τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, 1571).
Γαλιότα. Σκάφος κωπήλατο με ευρεία χρήση από Ελληνες, ιδίως από τα Ψαρά και τη Μάνη. Πεδίο δράσης το θαλασσεμπόριο αλλά και το κούρσος.
Λατινάδικο. Λατίνι, τρικάταρτο ιστιοφόρο του 18ου αιώνα με τρία μεγάλα πανιά. Αποτελεσματικό αλλά και άρτια εξοπλισμένο για την απόκρουση των πειρατών. Ιδιαίτερη προτίμηση από σπετσιώτες και υδραίους καραβοκύρηδες. Πρόλογος ιστορικός του μεγάλου αγώνα.
Σακολέβα. Στο Βόρειο Αιγαίο - τα Ψαρά και τον Αίνο της Θράκης - το επίκεντρο της δραστηριότητας της τόσο γνωστής σακολέβας - σκάφος που αξιοποίησε στις επιχειρήσεις του ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης Ιωάννης Βαρβάκης. Η σακολέβα ήταν καλό εργαλείο στα ρίσκα πολλών καραβοκύρηδων και των γυμνασμένων ανδρών του «τσούρμου».
Στο πέμπτο γραμματόσημο της σειράς στεκόμαστε σε στάση προσοχής μπροστά σ' ένα καράβι που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση. Το μπρίκι - πάρων με πιο επίσημο ονοματολογικό ένδυμα. Ηταν τα κερδοφόρα «σταροκάραβα» που εν μια νυκτί μεταμορφώθηκαν σε «ξύλινα τείχη» του μεγάλου αγώνα. Πλειοψηφούσαν όσον αφορά στα μεγάλα σκάφη με δύο ισχυρά κατάρτια, σταυρωτά πανιά, με εκτόπισμα συνήθως 250 τόνων και 8 - 6 πυροβόλα.
Υπήρχαν και μεγαλύτερα σκάφη με τεράστια κατάρτια και ανάλογη ιστιοφορία που μόνο οι έμπειροι νησιώτες ναυτικοί μπορούσαν να τα χειριστούν: νάβες, ναβέτες, γαβάρες. Πολλά μπρίκια έμειναν στην Ιστορία με χαρακτηριστικό δείγμα το περίφημο «Αρης» του Τσαμαδού (ναυμαχία Ναβαρίνου), αποτελώντας επίσης πηγή έμπνευσης ζωγράφων της εποχής. Γλωσσολογικά καταγράφεται το μπρίκι ως bric - brigantine - brica - brica στα αγγλικά, ιρλανδικά, γαλλικά, ιταλικά, γαλλικά, ακόμη και στη μακρινή διάλεκτο των Κελτών.
Η νέα σειρά κλείνει - ως πανόραμα της ελληνικής ναυτοσύνης - με την έξοχη νάβα/ναβέτα, τρικάταρτο μεγάλο σκάφος που επέδειξε σπουδαία πολεμική αποτελεσματικότητα. Και το ταξίδι στα κύματα της Ιστορίας συνεχίζεται...
