Δεν έχει τεθεί θέμα για τον 13ο και 14ο μισθό στον ιδιωτικό τομέα, αναφέρει η Λούκα Κατσέλη στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Εθνος της Κυριακής». Χαρακτηρίζει «σεβαστή» την γνώμη των δανειστών, αλλά σημειώνει ότι δεν υποκαθιστά την κυβέρνηση.
ΛΟΥΚΑ ΚΑΤΣΕΛΗ
Η δική μου κόκκινη γραμμή είναι ότι δεν θα κάνω ποτέ κάτι που δεν πιστεύω...Η σχέση της τρόικας με τη Λούκα Κατσέλη μοιάζει με αναγκαστική συγκατοίκηση. Ηχηρά ή συγκεκαλυμμένα, οι δύο πλευρές συνήθως διαφωνούν. Αποδέχεται, ωστόσο, η μία την παρουσία της άλλης, καθώς -θέλουν δεν θέλουν- διαχειρίζονται από κοινού θέματα και υποθέσεις που η μοίρα και το Μνημόνιο τούς έταξε να επωμισθούν.
Τη μέρα που συνάντησα την υπουργό Εργασίας, το πολιτικό ρεπορτάζ μετέδιδε σκηνές από ένα ακόμα θερμό επεισόδιο στην πολυκύμαντη σχέση των δύο πλευρών, αποδίδοντας στη Λούκα αρνητικά σχόλια για την παρουσία των δανειστών μας στην Ελλάδα.
«Είναι αλήθεια αυτά που γράφονται;» τη ρώτησα, ενώ καλά καλά δεν είχα κάτσει ακόμα απέναντί της. Η υπουργός δεν έδειξε να ενοχλείται. Διέψευσε όσα εμφανιζόταν να έχει πει, δεν είχε ωστόσο κανένα πρόβλημα να μιλήσει ανοιχτά και για την τρόικα και για το πώς αντιλαμβάνεται τη σχέση της μαζί της. Οταν μάλιστα προσπάθησα να την προκαλέσω, υποστηρίζοντας ότι σ' αυτή τη δύσκολη σχέση η τρόικα έχει εξ ορισμού το πάνω χέρι, δεν δίστασε να μου υπενθυμίσει ότι σε μία δημοκρατία αυτός που κυβερνά, είναι μόνο η κυβέρνηση.
Νιώθοντας πως την είχα βρει σε «καλή μέρα», επέμεινα... Της ζήτησα μάλιστα να μου πει αν περίμενε ότι οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ θα αποδεικνύονταν πιο ήπιοι ή, εν πάση περιπτώσει, πιο ευέλικτοι, από τους Ευρωπαίους. Η απάντηση ήρθε κι εδώ αβίαστα: η υπουργός αποδέχτηκε την «ταξινόμηση», παρατηρώντας ότι «το ΔΝΤ, μέσα από την εμπειρία του, τα σφάλματα, τις αποτυχίες, αλλά και τις επιτυχίες, έμαθε ότι όλες οι χώρες και οι λαοί δεν είναι ίδιοι».
Είπαμε κι άλλα: για τις επιχειρησιακές συμβάσεις, που η ίδια θεωρεί θετική πρόκληση για τους εργαζόμενους, για τον 13ο και 14ο μισθό του ιδιωτικού τομέα, που υποστηρίζει πως δεν κινδυνεύουν, για τα μέλη του υπουργικού, που δεν ενθουσιάζονται με τις παρεμβάσεις της.
Αποχαιρετώντας τη στην πόρτα, σκέφτηκα πως δεν άφησε ούτε μία ερώτηση να πέσει κάτω. Ακόμα κι όταν της θύμισα όσα λέγονται και γράφονται για διαφωνίες και τριβές με τον Λοβέρδο, είχε την απάντηση στο στόμα: «Αυτό που ίσως μας χωρίζει με τον Ανδρέα είναι το στυλ. Εκείνος εκφράζει την αγωνία του για το έργο και εγώ την αισιοδοξία μου ότι θα τα καταφέρουμε να το προωθήσουμε».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΧΑΙΡΑ
Κυρία Κατσέλη, η αίσθηση που έχει δημιουργηθεί είναι ότι η κυβέρνηση και εσείς προσωπικά δεν εννοείτε να παραδεχτείτε ότι επί διαφωνίας με την τρόικα κατισχύει η γνώμη των δανειστών μας.
Η γνώμη των δανειστών μας είναι σεβαστή και χρήσιμη. Δεν υποκαθιστά όμως την κυβέρνηση. Από το Σύνταγμα, σε μια δημοκρατία η κυβέρνηση είναι εκείνη που νομοθετεί και παράγει πολιτικές για τους πολίτες της. Από τους πολίτες εκλέγεται και στους πολίτες λογοδοτεί.
Θα επιμείνω: η θέση ότι η κυβέρνηση διαπραγματεύεται επί ίσοις όροις υποκρύπτει έναν σοβαρό κίνδυνο: να δημιουργήσει ψευδείς προσδοκίες και να σπείρει φρούδες ελπίδες, όπως πολλοί θεωρούν ότι συνέβη στην περίπτωση της εφαρμογής των επιχειρησιακών συμβάσεων.
Το παράδειγμα που αναφέρετε είναι ατυχές. Δεν δημιουργήθηκαν ούτε ψευδείς προσδοκίες ούτε φρούδες ελπίδες. Επειτα από έναν επίπονο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και την τρόικα, αναμορφώσαμε και εμπλουτίσαμε το θεσμικό πλαίσιο για τις συλλογικές συμβάσεις, με τις ειδικές συλλογικές επιχειρησιακές συμβάσεις, που προδίδουν την απαραίτητη ευελιξία στην αγορά εργασίας με στόχο τη διατήρηση θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζουν και τα απαραίτητα εργασιακά δικαιώματα.
[Της θυμίζω ότι οι επιχειρησιακές συμβάσεις αποτελούν «κόκκινο πανί» για τα συνδικάτα. Οταν της λέω, μάλιστα, ότι η ίδια η αποδοχή της έννοιας της επιχειρησιακής σύμβασης αποδομεί το κεκτημένο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αφήνει το χαμόγελο που από την αρχή της κουβέντας δεν την είχε εγκαταλείψει, και σοβαρεύει. «Κοιτάξτε, κύριε Μαχαίρα. Δεν μιλάμε για ατομικές συμβάσεις, αλλά για ειδικές συλλογικές επιχειρησιακές συμβάσεις. Ο εργοδότης και το σωματείο σε επίπεδο επιχείρησης συνδιαλέγονται, συναποφασίζουν για το παρόν και το μέλλον της επιχείρησης, και πρέπει να συμφωνήσουν τους όρους της σύμβασης προκειμένου αυτή να υπογραφεί». Παίρνει μια ανάσα και συνεχίζει: «Επιμένω. Προσέξτε το: η επιχειρησιακή σύμβαση αποτελεί και μία πρόκληση για τους κοινωνικούς εταίρους, εργοδοσία και εργαζόμενους, να αναπτύξουν σχέσεις διαλόγου, συνεργασίας και συναντίληψης. Γιατί τελικά το αναπτυξιακό στοίχημα θα κερδηθεί αν υπάρξει προστιθέμενη αξία στη χώρα μέσα από υγιείς, βιώσιμες, δυναμικές και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις».]
Ναι, αλλά όλες οι πληροφορίες επιμένουν ότι η τρόικα δεν βλέπει με καλό μάτι όσα προσφάτως νομοθετήσατε. Ισχύει ότι σας ζητούν να ξαναδείτε το θέμα, με το επιχείρημα ότι δεν έχει υπογραφεί μέχρι στιγμής ούτε μία επιχειρησιακή σύμβαση;
Τόσο το υπουργείο Εργασίας όσο και η τρόικα παρακολουθούν την υλοποίηση του πρόσφατου νόμου. Το εύρος και η ταχύτητα εφαρμογής του νόμου βρίσκονται στα χέρια των κοινωνικών εταίρων. Ηδη όπως γνωρίζετε έχει υπογραφεί μία επιχειρησιακή με τη «Νεογάλ». Οπως μας ενημερώνει το ΣΕΠΕ, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον στις υπηρεσίες του από εργοδότες και σωματεία, καθώς επίσης -απ’ ό,τι πληροφορούμαι- και από ιδιωτικά νομικά γραφεία.
Ισχύει ότι προσφάτως υποστηρίξατε πως η τρόικα κινείται εκτός νομιμότητας και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που δεν προβλέπονται από καμία συμφωνία;
Ούτε υποστήριξα κάτι τέτοιο ούτε το πιστεύω! Αυτό που είπα είναι ότι με αφορμή την έλευση της τρόικας δημιουργείται από τα Μέσα Ενημέρωσης ένας τεράστιος θόρυβος και αναστάτωση, η οποία προκαλεί συχνά σύγχυση και πανικό στην αγορά. Αυτό δρα αποσταθεροποιητικά για την οικονομία και πρέπει να σταματήσει. Γιατί η οικονομία είναι κλίμα.
Υπάρχει πιθανότητα να τεθεί εκ νέου ζήτημα 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα;
Δεν έχει τεθεί τέτοιο θέμα.
Και όσα ακούγονται περί «ψαλιδίσματος» των επικουρικών; Αντέχει το εισόδημα των συνταξιούχων σε νέα αφαίμαξη;
Η θέση μας ήταν και είναι ξεκάθαρη. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο στάδιο ανάθεσης των μελετών για τα κύρια και τα δευτερεύοντα επικουρικά ταμεία, και με βάση τα αποτελέσματα αυτών θα υπάρξουν, εφόσον απαιτηθεί κάτι τέτοιο, αναγκαίες ρυθμίσεις. Αυτές θα αφορούν σε όσους βγουν στη σύνταξη μετά το 2015, με στόχο να διασφαλιστούν τόσο οι συντάξεις για όλους τους ασφαλισμένους όσο και η βιωσιμότητα των Ταμείων.
[Συζητάμε για όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και για τη νέα οικονομική αρχιτεκτονική που φαίνεται να κυοφορείται. Εδώ η πολιτικός συναντά την καθηγήτρια. Της λέω ότι η Γερμανία μοιάζει να σπρώχνει την Ευρώπη στο κατώφλι σκληρών επιλογών, όπως είναι η συνταξιοδότηση στα 67 χρόνια, και ζητώ τη γνώμη της. «Μη μου πείτε αν θα δώσετε μάχη για να μην υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη... Πέστε μου καλύτερα ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της κυβέρνησης ?αν φυσικά υπάρχουν? για τα όρια ηλικίας». Μου απαντά ότι μόλις πριν από λίγους μήνες ψηφίστηκε ο νέος ασφαλιστικός νόμος, ο οποίος προώθησε όλες τις απαραίτητες αλλαγές για ένα βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα. Να αρκεί αυτό, άραγε, για να μην πάρουν τα όρια συνταξιοδότησης κι άλλο την ανηφόρα; «Προτεραιότητά μας», λέει, «είναι η αποτελεσματική υλοποίηση του νόμου. Στόχος μας να καταστούν τα Ταμεία βιώσιμα και να διασφαλιστούν αξιοπρεπείς συντάξεις. Αυτό προϋποθέτει επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αύξηση του ποσοστού απασχόλησης, καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας και αποτελεσματική οικονομική διαχείριση στα Ταμεία μας».]
Το ρεπορτάζ υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός δεν είναι ικανοποιημένος από τον τρόπο με τον οποίο το υπουργείο σας υλοποιεί τις δεσμεύσεις για την απασχόληση που ο ίδιος είχε εξαγγείλει προ διμήνου και ανέρχονταν στα 2,5 δισ. ευρώ. Εχετε κάποιο σχόλιο;
Πραγματικά αδυνατώ να αντιληφθώ τις πηγές του ρεπορτάζ. Πιστεύω ότι κάποια από αυτά που γράφονται μερικές φορές εξυπηρετούν σκοπιμότητες, τις αντιλαμβάνομαι, αλλά είναι θλιβερό να χρησιμοποιείται ο εφιάλτης της ανεργίας για να δημιουργηθούν εντυπώσεις.
Ναι, αλλά η ανεργία καλπάζει...
Να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα: η ανεργία θα αυξάνει όσο η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση. Αρα τα μέτρα που υλοποιούνται δεν αποτελούν λύση, αλλά βάζουν ανάχωμα στον ρυθμό αύξησης της ανεργίας.
Τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, ύψους 2,5 δισ. ευρώ, που εξαγγέλθηκαν, υλοποιούνται και ήδη παράγουν θεαματικά αποτελέσματα. Στόχος είναι μέσω αυτών να ωφεληθούν 668.000 συμπολίτες μας. Το υπουργείο προωθεί ταυτόχρονα και εντός του 2011 νέες δράσεις στήριξης της απασχόλησης σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, όπως τα Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Απασχόλησης.
Πολλοί θεωρούν πάντως πως έχετε αργήσει.
Το αντίθετο. Εχουμε πατήσει γκάζι, έτσι ώστε τα προγράμματα αυτά για τη διατήρηση θέσεων εργασίας, την ένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσα από ιδιωτικές και κοινωνικές επιχειρήσεις, την προώθηση της κοινωνικής εργασίας, αλλά και τη στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων να υλοποιηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά.
Πόροι υπάρχουν;
Ευτυχώς έχουμε εξασφαλίσει τους πόρους για τη χρηματοδότηση όλων αυτών των δράσεων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανθρώπινου Δυναμικού, συνολικού ύψους 3 δισ. ευρώ. Αντλούμε επίσης πόρους από το νεοσύστατο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εθνικό Αποθεματικό Απροβλέπτων, ύψους 70 εκατ. ευρώ, και αξιοποιούμε το Ταμείο Παγκοσμιοποίησης, στο οποίο για πρώτη φορά υποβάλλουμε αιτήματα χρηματοδότησης από τη χώρα μας, όπως αυτό των απολυμένων από τα σούπερ μάρκετ ALDI.
«Αυτό που μας χωρίζει με τον Λοβέρδο είναι το στυλ»
Κυρία Κατσέλη, πώς νιώθετε με τους συναδέλφους σας στο Υπουργικό; Η εικόνα που έχει δημιουργηθεί είναι ότι κάνετε μια μοναχική διαδρομή...
Μοναχικές διαδρομές όταν συμμετέχεις σε μια κυβέρνηση, ειδικά όταν αυτή λαμβάνει αποφάσεις που θα καθορίσουν την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες, είναι και επικίνδυνες και ανούσιες. Κάθε άλλο θα έλεγα. Εχω μια πολύ ουσιαστική και εποικοδομητική συνεργασία με όλους τους συναδέλφους μου τόσο στο Υπουργικό Συμβούλιο όσο και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Ναι, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που είτε εσείς στραφήκατε κατά συναδέλφων σας είτε συνέβη το αντίστροφο...
Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον από την πλευρά μου, μέσα από τουλάχιστον 30 χρόνια επαγγελματικής σταδιοδρομίας στην Ελλάδα, αλλά περισσότερο στο εξωτερικό, έμαθα ένα πράγμα το οποίο και εφάρμοσα όλα αυτά τα χρόνια: Η επιτυχία προϋποθέτει διάλογο, σύνθεση απόψεων και συνεργασία. Εάν τώρα εννοείτε ότι στο πλαίσιο της λήψης σοβαρών αποφάσεων, εντός των κυβερνητικών οργάνων, κατατέθηκαν από όλους ?και φυσικά και από εμένα? εναλλακτικές προτάσεις για συγκεκριμένα ζητήματα, αυτό πράγματι συμβαίνει. Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτός ο δημιουργικός διάλογος και αυτή η σύνθεση απόψεων οδηγούν στα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα. Από εκεί και πέρα είναι αυτονόητο ότι η κυβερνητική πολιτική είναι ενιαία και ότι οφείλουμε όλοι να τη στηρίζουμε και να την υπηρετούμε.
[Προσπαθώ να γίνω πιο... συγκεκριμένος. Της υπενθυμίζω τη θητεία της στο υπουργείο Οικονομίας και τις συχνές αντιδικίες της με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. «Είναι κοινό μυστικό» της λέω. «Η σχέση σας μαζί του ήταν εκρηκτική...». Η υπουργός Εργασίας χαμογελά. Σαν να περίμενε την ερώτηση, τακτοποιεί τα χαρτιά που έχει μπροστά της και απαντά, τονίζοντας μία προς μία τις λέξεις που χρησιμοποιεί: «Κάθε άλλο. Συνεργαστήκαμε, και όταν ήμασταν στην αντιπολίτευση και τώρα στην κυβέρνηση, πάντα με αίσθημα αμοιβαίας εκτίμησης και με πνεύμα εξεύρεσης λύσεων, ακόμα και όταν είχαμε διαφορετικές απόψεις πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα».]
Μα, και με τον κύριο Λοβέρδο υπάρχει η αίσθηση ότι σας χωρίζουν αρκετά. Παράδειγμα η ηλεκτρονική συνταγογράφηση...
Αυτό είναι αστείο. Μπορεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση που εξοικονομεί ήδη εκατομμύρια να χωρίζει δύο υπουργούς; Το ακριβώς αντίθετο. Εχουμε πλήρη ταύτιση απόψεων. Συμφωνούμε ότι το χρονοδιάγραμμα ένταξης όλων των Ταμείων στο σύστημα αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί χωρίς καμία καθυστέρηση μέχρι τον Μάιο, και ταυτόχρονα να προχωρήσει άμεσα και γρήγορα η προκήρυξη της υποστήριξης του συνολικού έργου για την επόμενη δεκαετία, καθώς το έργο αυτό, που σε πλήρη ανάπτυξη διαχειρίζεται 90 εκατομμύρια συνταγές και 270 εκατομμύρια συναλλαγές τον χρόνο, είναι από τα μεγαλύτερα έργα του Δημοσίου. Αυτό που ίσως μας χωρίζει με τον Ανδρέα είναι το στυλ. Εκείνος εκφράζει την αγωνία του για το έργο και εγώ την αισιοδοξία μου ότι θα τα καταφέρουμε να το προωθήσουμε.
Εν πάση περιπτώσει, πολλοί υποστηρίζουν ότι στο εσωτερικό της κυβέρνησης συγκρούονται αυτή τη στιγμή δύο σχολές: οι πραγματιστές και οι κοινωνιστές...
Και ποιος σας είπε ότι ο πραγματισμός είναι ασύμβατος με την κοινωνική δικαιοσύνη; Κάτω από τις σημερινές συνθήκες το στοίχημα για τη χώρα είναι να κινητοποιήσουμε τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου για τη δημιουργία νέου πλούτου σε ανταγωνιστική βάση, ώστε να εξασφαλιστούν θέσεις εργασίας για τη σημερινή και την επόμενη γενιά. Αυτό δεν θα επιτευχθεί πολιτικά αν δεν μοιράσουμε τα βάρη, αλλά και τα μελλοντικά οφέλη δίκαια, και αν δεν στηρίξουμε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Και για τα δύο χρειάζονται πραγματισμός, αποτελεσματικότητα, εξοικονόμηση πόρων και χρηστή διαχείρισή τους.
Ο,τι κι αν συμβαίνει μεταξύ υπουργών, το βέβαιο είναι ότι εκούσα ? άκουσα η κυβέρνηση αναγκάζεται να εφαρμόσει πολιτικές που δεν συμβαδίζουν ούτε με τον κεντροαριστερό χαρακτήρα του ΠΑΣΟΚ ούτε με τη φυσιογνωμία του. Δεν νιώθετε να μετακινείται προς τα δεξιά το πολιτικό εκκρεμές στη χώρα;
Κύριε Μαχαίρα, μέχρι πριν από λίγους μήνες η χώρα βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού. Το να σώζεις λοιπόν τη χώρα σου από τη χρεοκοπία και να αποκαθιστάς σταδιακά το κύρος της στη διεθνή κοινότητα δεν είναι μια δεξιά, κεντρώα ή αριστερή πολιτική. Είναι μια εθνική πολιτική, θα τολμούσα να πω και το χρέος μας απέναντι στις γενιές που έρχονται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ελήφθησαν μέτρα, όπως η μείωση μισθών και συντάξεων, που ήταν έξω από το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Ηταν όμως το τίμημα που πλήρωσε η χώρα για να αποκτήσει πρόσβαση στα 110 δισ. ευρώ, καθώς δεν υπήρχαν εναλλακτικές άμεσης απόδοσης. Από εκεί και πέρα, το πολιτικό αίτημα σήμερα για το ΠΑΣΟΚ είναι να τιμωρηθούν όλοι όσοι έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον, να συμμετάσχουν στην προσπάθεια όλοι, αλλά κυρίως οι έχοντες και κατέχοντες. Το ζητούμενο είναι η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, ώστε να διασφαλιστούν τα κοινωνικά δικαιώματα στην εργασία, οι βασικές κοινωνικές υπηρεσίες και το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης όλων των πολιτών και κυρίως των πιο αδύναμων. Αυτή είναι η μάχη που πρέπει να δώσουμε. Αν δεν τα κάνουμε αυτά, πράγματι το πολιτικό εκκρεμές στη χώρα θα πάει προς τα δεξιά.
Θα σας μεταφέρω μήνες πίσω, όταν όντως υπήρξατε το πρώτο πολιτικό στέλεχος που έθεσε θέμα συνδρομής του ΔΝΤ. Μπορούσατε να φανταστείτε τότε ότι το Ταμείο θα αποδεικνυόταν πιο ευέλικτο και ήπιο από τους Ευρωπαίους;
Δεν με εκπλήσσει αυτό, γιατί το ΔΝΤ έχει μεγάλη εμπειρία στο πεδίο από την εφαρμογή παρόμοιων προγραμμάτων. Μέσα από αυτήν την εμπειρία, τα σφάλματα, τις αποτυχίες, αλλά και τις επιτυχίες έμαθε ότι όλες οι χώρες και οι λαοί δεν είναι ίδιοι. Κάτι που δουλεύει σε μια χώρα δεν δουλεύει απαραίτητα σε μια άλλη.
[Η ώρα έχει περάσει και η πόρτα ανοιγοκλείνει ακατάπαυστα. Την ερωτώ αν έχει κάποιο προσωπικό στόχο. Κάτι που θα ήθελε να αφήσει πίσω της, όταν κάποια στιγμή εγκαταλείψει το υπουργείο Εργασίας. «Η ένταξή μου στη μαχόμενη πολιτική», μου απαντά, «είχε έναν και μόνο στόχο. Να προσφέρω στη χώρα μου όποια γνώση και εμπειρία έχω για να οικοδομήσουμε σύγχρονους θεσμούς που θα προάγουν τη δημοκρατία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Αυτή τη μάχη δίνω και στο Υπουργείο Εργασίας.]
Κυρία Κατσέλη, μια τελευταία ερώτηση: Υπάρχει κάποια κόκκινη γραμμή, που δεν θα υπερβαίνατε ποτέ και με τίποτα;
Δεν θα κάνω ποτέ κάτι που δεν πιστεύω.
http://www.ethnos.gr
Η δική μου κόκκινη γραμμή είναι ότι δεν θα κάνω ποτέ κάτι που δεν πιστεύω...Η σχέση της τρόικας με τη Λούκα Κατσέλη μοιάζει με αναγκαστική συγκατοίκηση. Ηχηρά ή συγκεκαλυμμένα, οι δύο πλευρές συνήθως διαφωνούν. Αποδέχεται, ωστόσο, η μία την παρουσία της άλλης, καθώς -θέλουν δεν θέλουν- διαχειρίζονται από κοινού θέματα και υποθέσεις που η μοίρα και το Μνημόνιο τούς έταξε να επωμισθούν.
Τη μέρα που συνάντησα την υπουργό Εργασίας, το πολιτικό ρεπορτάζ μετέδιδε σκηνές από ένα ακόμα θερμό επεισόδιο στην πολυκύμαντη σχέση των δύο πλευρών, αποδίδοντας στη Λούκα αρνητικά σχόλια για την παρουσία των δανειστών μας στην Ελλάδα.
«Είναι αλήθεια αυτά που γράφονται;» τη ρώτησα, ενώ καλά καλά δεν είχα κάτσει ακόμα απέναντί της. Η υπουργός δεν έδειξε να ενοχλείται. Διέψευσε όσα εμφανιζόταν να έχει πει, δεν είχε ωστόσο κανένα πρόβλημα να μιλήσει ανοιχτά και για την τρόικα και για το πώς αντιλαμβάνεται τη σχέση της μαζί της. Οταν μάλιστα προσπάθησα να την προκαλέσω, υποστηρίζοντας ότι σ' αυτή τη δύσκολη σχέση η τρόικα έχει εξ ορισμού το πάνω χέρι, δεν δίστασε να μου υπενθυμίσει ότι σε μία δημοκρατία αυτός που κυβερνά, είναι μόνο η κυβέρνηση.
Νιώθοντας πως την είχα βρει σε «καλή μέρα», επέμεινα... Της ζήτησα μάλιστα να μου πει αν περίμενε ότι οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ θα αποδεικνύονταν πιο ήπιοι ή, εν πάση περιπτώσει, πιο ευέλικτοι, από τους Ευρωπαίους. Η απάντηση ήρθε κι εδώ αβίαστα: η υπουργός αποδέχτηκε την «ταξινόμηση», παρατηρώντας ότι «το ΔΝΤ, μέσα από την εμπειρία του, τα σφάλματα, τις αποτυχίες, αλλά και τις επιτυχίες, έμαθε ότι όλες οι χώρες και οι λαοί δεν είναι ίδιοι».
Είπαμε κι άλλα: για τις επιχειρησιακές συμβάσεις, που η ίδια θεωρεί θετική πρόκληση για τους εργαζόμενους, για τον 13ο και 14ο μισθό του ιδιωτικού τομέα, που υποστηρίζει πως δεν κινδυνεύουν, για τα μέλη του υπουργικού, που δεν ενθουσιάζονται με τις παρεμβάσεις της.
Αποχαιρετώντας τη στην πόρτα, σκέφτηκα πως δεν άφησε ούτε μία ερώτηση να πέσει κάτω. Ακόμα κι όταν της θύμισα όσα λέγονται και γράφονται για διαφωνίες και τριβές με τον Λοβέρδο, είχε την απάντηση στο στόμα: «Αυτό που ίσως μας χωρίζει με τον Ανδρέα είναι το στυλ. Εκείνος εκφράζει την αγωνία του για το έργο και εγώ την αισιοδοξία μου ότι θα τα καταφέρουμε να το προωθήσουμε».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΧΑΙΡΑ
Κυρία Κατσέλη, η αίσθηση που έχει δημιουργηθεί είναι ότι η κυβέρνηση και εσείς προσωπικά δεν εννοείτε να παραδεχτείτε ότι επί διαφωνίας με την τρόικα κατισχύει η γνώμη των δανειστών μας.
Η γνώμη των δανειστών μας είναι σεβαστή και χρήσιμη. Δεν υποκαθιστά όμως την κυβέρνηση. Από το Σύνταγμα, σε μια δημοκρατία η κυβέρνηση είναι εκείνη που νομοθετεί και παράγει πολιτικές για τους πολίτες της. Από τους πολίτες εκλέγεται και στους πολίτες λογοδοτεί.
Θα επιμείνω: η θέση ότι η κυβέρνηση διαπραγματεύεται επί ίσοις όροις υποκρύπτει έναν σοβαρό κίνδυνο: να δημιουργήσει ψευδείς προσδοκίες και να σπείρει φρούδες ελπίδες, όπως πολλοί θεωρούν ότι συνέβη στην περίπτωση της εφαρμογής των επιχειρησιακών συμβάσεων.
Το παράδειγμα που αναφέρετε είναι ατυχές. Δεν δημιουργήθηκαν ούτε ψευδείς προσδοκίες ούτε φρούδες ελπίδες. Επειτα από έναν επίπονο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και την τρόικα, αναμορφώσαμε και εμπλουτίσαμε το θεσμικό πλαίσιο για τις συλλογικές συμβάσεις, με τις ειδικές συλλογικές επιχειρησιακές συμβάσεις, που προδίδουν την απαραίτητη ευελιξία στην αγορά εργασίας με στόχο τη διατήρηση θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζουν και τα απαραίτητα εργασιακά δικαιώματα.
[Της θυμίζω ότι οι επιχειρησιακές συμβάσεις αποτελούν «κόκκινο πανί» για τα συνδικάτα. Οταν της λέω, μάλιστα, ότι η ίδια η αποδοχή της έννοιας της επιχειρησιακής σύμβασης αποδομεί το κεκτημένο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αφήνει το χαμόγελο που από την αρχή της κουβέντας δεν την είχε εγκαταλείψει, και σοβαρεύει. «Κοιτάξτε, κύριε Μαχαίρα. Δεν μιλάμε για ατομικές συμβάσεις, αλλά για ειδικές συλλογικές επιχειρησιακές συμβάσεις. Ο εργοδότης και το σωματείο σε επίπεδο επιχείρησης συνδιαλέγονται, συναποφασίζουν για το παρόν και το μέλλον της επιχείρησης, και πρέπει να συμφωνήσουν τους όρους της σύμβασης προκειμένου αυτή να υπογραφεί». Παίρνει μια ανάσα και συνεχίζει: «Επιμένω. Προσέξτε το: η επιχειρησιακή σύμβαση αποτελεί και μία πρόκληση για τους κοινωνικούς εταίρους, εργοδοσία και εργαζόμενους, να αναπτύξουν σχέσεις διαλόγου, συνεργασίας και συναντίληψης. Γιατί τελικά το αναπτυξιακό στοίχημα θα κερδηθεί αν υπάρξει προστιθέμενη αξία στη χώρα μέσα από υγιείς, βιώσιμες, δυναμικές και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις».]
Ναι, αλλά όλες οι πληροφορίες επιμένουν ότι η τρόικα δεν βλέπει με καλό μάτι όσα προσφάτως νομοθετήσατε. Ισχύει ότι σας ζητούν να ξαναδείτε το θέμα, με το επιχείρημα ότι δεν έχει υπογραφεί μέχρι στιγμής ούτε μία επιχειρησιακή σύμβαση;
Τόσο το υπουργείο Εργασίας όσο και η τρόικα παρακολουθούν την υλοποίηση του πρόσφατου νόμου. Το εύρος και η ταχύτητα εφαρμογής του νόμου βρίσκονται στα χέρια των κοινωνικών εταίρων. Ηδη όπως γνωρίζετε έχει υπογραφεί μία επιχειρησιακή με τη «Νεογάλ». Οπως μας ενημερώνει το ΣΕΠΕ, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον στις υπηρεσίες του από εργοδότες και σωματεία, καθώς επίσης -απ’ ό,τι πληροφορούμαι- και από ιδιωτικά νομικά γραφεία.
Ισχύει ότι προσφάτως υποστηρίξατε πως η τρόικα κινείται εκτός νομιμότητας και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που δεν προβλέπονται από καμία συμφωνία;
Ούτε υποστήριξα κάτι τέτοιο ούτε το πιστεύω! Αυτό που είπα είναι ότι με αφορμή την έλευση της τρόικας δημιουργείται από τα Μέσα Ενημέρωσης ένας τεράστιος θόρυβος και αναστάτωση, η οποία προκαλεί συχνά σύγχυση και πανικό στην αγορά. Αυτό δρα αποσταθεροποιητικά για την οικονομία και πρέπει να σταματήσει. Γιατί η οικονομία είναι κλίμα.
Υπάρχει πιθανότητα να τεθεί εκ νέου ζήτημα 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα;
Δεν έχει τεθεί τέτοιο θέμα.
Και όσα ακούγονται περί «ψαλιδίσματος» των επικουρικών; Αντέχει το εισόδημα των συνταξιούχων σε νέα αφαίμαξη;
Η θέση μας ήταν και είναι ξεκάθαρη. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο στάδιο ανάθεσης των μελετών για τα κύρια και τα δευτερεύοντα επικουρικά ταμεία, και με βάση τα αποτελέσματα αυτών θα υπάρξουν, εφόσον απαιτηθεί κάτι τέτοιο, αναγκαίες ρυθμίσεις. Αυτές θα αφορούν σε όσους βγουν στη σύνταξη μετά το 2015, με στόχο να διασφαλιστούν τόσο οι συντάξεις για όλους τους ασφαλισμένους όσο και η βιωσιμότητα των Ταμείων.
[Συζητάμε για όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και για τη νέα οικονομική αρχιτεκτονική που φαίνεται να κυοφορείται. Εδώ η πολιτικός συναντά την καθηγήτρια. Της λέω ότι η Γερμανία μοιάζει να σπρώχνει την Ευρώπη στο κατώφλι σκληρών επιλογών, όπως είναι η συνταξιοδότηση στα 67 χρόνια, και ζητώ τη γνώμη της. «Μη μου πείτε αν θα δώσετε μάχη για να μην υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη... Πέστε μου καλύτερα ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της κυβέρνησης ?αν φυσικά υπάρχουν? για τα όρια ηλικίας». Μου απαντά ότι μόλις πριν από λίγους μήνες ψηφίστηκε ο νέος ασφαλιστικός νόμος, ο οποίος προώθησε όλες τις απαραίτητες αλλαγές για ένα βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα. Να αρκεί αυτό, άραγε, για να μην πάρουν τα όρια συνταξιοδότησης κι άλλο την ανηφόρα; «Προτεραιότητά μας», λέει, «είναι η αποτελεσματική υλοποίηση του νόμου. Στόχος μας να καταστούν τα Ταμεία βιώσιμα και να διασφαλιστούν αξιοπρεπείς συντάξεις. Αυτό προϋποθέτει επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αύξηση του ποσοστού απασχόλησης, καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας και αποτελεσματική οικονομική διαχείριση στα Ταμεία μας».]
Το ρεπορτάζ υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός δεν είναι ικανοποιημένος από τον τρόπο με τον οποίο το υπουργείο σας υλοποιεί τις δεσμεύσεις για την απασχόληση που ο ίδιος είχε εξαγγείλει προ διμήνου και ανέρχονταν στα 2,5 δισ. ευρώ. Εχετε κάποιο σχόλιο;
Πραγματικά αδυνατώ να αντιληφθώ τις πηγές του ρεπορτάζ. Πιστεύω ότι κάποια από αυτά που γράφονται μερικές φορές εξυπηρετούν σκοπιμότητες, τις αντιλαμβάνομαι, αλλά είναι θλιβερό να χρησιμοποιείται ο εφιάλτης της ανεργίας για να δημιουργηθούν εντυπώσεις.
Ναι, αλλά η ανεργία καλπάζει...
Να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα: η ανεργία θα αυξάνει όσο η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση. Αρα τα μέτρα που υλοποιούνται δεν αποτελούν λύση, αλλά βάζουν ανάχωμα στον ρυθμό αύξησης της ανεργίας.
Τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, ύψους 2,5 δισ. ευρώ, που εξαγγέλθηκαν, υλοποιούνται και ήδη παράγουν θεαματικά αποτελέσματα. Στόχος είναι μέσω αυτών να ωφεληθούν 668.000 συμπολίτες μας. Το υπουργείο προωθεί ταυτόχρονα και εντός του 2011 νέες δράσεις στήριξης της απασχόλησης σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, όπως τα Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Απασχόλησης.
Πολλοί θεωρούν πάντως πως έχετε αργήσει.
Το αντίθετο. Εχουμε πατήσει γκάζι, έτσι ώστε τα προγράμματα αυτά για τη διατήρηση θέσεων εργασίας, την ένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσα από ιδιωτικές και κοινωνικές επιχειρήσεις, την προώθηση της κοινωνικής εργασίας, αλλά και τη στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων να υλοποιηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά.
Πόροι υπάρχουν;
Ευτυχώς έχουμε εξασφαλίσει τους πόρους για τη χρηματοδότηση όλων αυτών των δράσεων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανθρώπινου Δυναμικού, συνολικού ύψους 3 δισ. ευρώ. Αντλούμε επίσης πόρους από το νεοσύστατο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εθνικό Αποθεματικό Απροβλέπτων, ύψους 70 εκατ. ευρώ, και αξιοποιούμε το Ταμείο Παγκοσμιοποίησης, στο οποίο για πρώτη φορά υποβάλλουμε αιτήματα χρηματοδότησης από τη χώρα μας, όπως αυτό των απολυμένων από τα σούπερ μάρκετ ALDI.
«Αυτό που μας χωρίζει με τον Λοβέρδο είναι το στυλ»
Κυρία Κατσέλη, πώς νιώθετε με τους συναδέλφους σας στο Υπουργικό; Η εικόνα που έχει δημιουργηθεί είναι ότι κάνετε μια μοναχική διαδρομή...
Μοναχικές διαδρομές όταν συμμετέχεις σε μια κυβέρνηση, ειδικά όταν αυτή λαμβάνει αποφάσεις που θα καθορίσουν την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες, είναι και επικίνδυνες και ανούσιες. Κάθε άλλο θα έλεγα. Εχω μια πολύ ουσιαστική και εποικοδομητική συνεργασία με όλους τους συναδέλφους μου τόσο στο Υπουργικό Συμβούλιο όσο και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Ναι, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που είτε εσείς στραφήκατε κατά συναδέλφων σας είτε συνέβη το αντίστροφο...
Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον από την πλευρά μου, μέσα από τουλάχιστον 30 χρόνια επαγγελματικής σταδιοδρομίας στην Ελλάδα, αλλά περισσότερο στο εξωτερικό, έμαθα ένα πράγμα το οποίο και εφάρμοσα όλα αυτά τα χρόνια: Η επιτυχία προϋποθέτει διάλογο, σύνθεση απόψεων και συνεργασία. Εάν τώρα εννοείτε ότι στο πλαίσιο της λήψης σοβαρών αποφάσεων, εντός των κυβερνητικών οργάνων, κατατέθηκαν από όλους ?και φυσικά και από εμένα? εναλλακτικές προτάσεις για συγκεκριμένα ζητήματα, αυτό πράγματι συμβαίνει. Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτός ο δημιουργικός διάλογος και αυτή η σύνθεση απόψεων οδηγούν στα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα. Από εκεί και πέρα είναι αυτονόητο ότι η κυβερνητική πολιτική είναι ενιαία και ότι οφείλουμε όλοι να τη στηρίζουμε και να την υπηρετούμε.
[Προσπαθώ να γίνω πιο... συγκεκριμένος. Της υπενθυμίζω τη θητεία της στο υπουργείο Οικονομίας και τις συχνές αντιδικίες της με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. «Είναι κοινό μυστικό» της λέω. «Η σχέση σας μαζί του ήταν εκρηκτική...». Η υπουργός Εργασίας χαμογελά. Σαν να περίμενε την ερώτηση, τακτοποιεί τα χαρτιά που έχει μπροστά της και απαντά, τονίζοντας μία προς μία τις λέξεις που χρησιμοποιεί: «Κάθε άλλο. Συνεργαστήκαμε, και όταν ήμασταν στην αντιπολίτευση και τώρα στην κυβέρνηση, πάντα με αίσθημα αμοιβαίας εκτίμησης και με πνεύμα εξεύρεσης λύσεων, ακόμα και όταν είχαμε διαφορετικές απόψεις πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα».]
Μα, και με τον κύριο Λοβέρδο υπάρχει η αίσθηση ότι σας χωρίζουν αρκετά. Παράδειγμα η ηλεκτρονική συνταγογράφηση...
Αυτό είναι αστείο. Μπορεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση που εξοικονομεί ήδη εκατομμύρια να χωρίζει δύο υπουργούς; Το ακριβώς αντίθετο. Εχουμε πλήρη ταύτιση απόψεων. Συμφωνούμε ότι το χρονοδιάγραμμα ένταξης όλων των Ταμείων στο σύστημα αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί χωρίς καμία καθυστέρηση μέχρι τον Μάιο, και ταυτόχρονα να προχωρήσει άμεσα και γρήγορα η προκήρυξη της υποστήριξης του συνολικού έργου για την επόμενη δεκαετία, καθώς το έργο αυτό, που σε πλήρη ανάπτυξη διαχειρίζεται 90 εκατομμύρια συνταγές και 270 εκατομμύρια συναλλαγές τον χρόνο, είναι από τα μεγαλύτερα έργα του Δημοσίου. Αυτό που ίσως μας χωρίζει με τον Ανδρέα είναι το στυλ. Εκείνος εκφράζει την αγωνία του για το έργο και εγώ την αισιοδοξία μου ότι θα τα καταφέρουμε να το προωθήσουμε.
Εν πάση περιπτώσει, πολλοί υποστηρίζουν ότι στο εσωτερικό της κυβέρνησης συγκρούονται αυτή τη στιγμή δύο σχολές: οι πραγματιστές και οι κοινωνιστές...
Και ποιος σας είπε ότι ο πραγματισμός είναι ασύμβατος με την κοινωνική δικαιοσύνη; Κάτω από τις σημερινές συνθήκες το στοίχημα για τη χώρα είναι να κινητοποιήσουμε τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου για τη δημιουργία νέου πλούτου σε ανταγωνιστική βάση, ώστε να εξασφαλιστούν θέσεις εργασίας για τη σημερινή και την επόμενη γενιά. Αυτό δεν θα επιτευχθεί πολιτικά αν δεν μοιράσουμε τα βάρη, αλλά και τα μελλοντικά οφέλη δίκαια, και αν δεν στηρίξουμε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Και για τα δύο χρειάζονται πραγματισμός, αποτελεσματικότητα, εξοικονόμηση πόρων και χρηστή διαχείρισή τους.
Ο,τι κι αν συμβαίνει μεταξύ υπουργών, το βέβαιο είναι ότι εκούσα ? άκουσα η κυβέρνηση αναγκάζεται να εφαρμόσει πολιτικές που δεν συμβαδίζουν ούτε με τον κεντροαριστερό χαρακτήρα του ΠΑΣΟΚ ούτε με τη φυσιογνωμία του. Δεν νιώθετε να μετακινείται προς τα δεξιά το πολιτικό εκκρεμές στη χώρα;
Κύριε Μαχαίρα, μέχρι πριν από λίγους μήνες η χώρα βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού. Το να σώζεις λοιπόν τη χώρα σου από τη χρεοκοπία και να αποκαθιστάς σταδιακά το κύρος της στη διεθνή κοινότητα δεν είναι μια δεξιά, κεντρώα ή αριστερή πολιτική. Είναι μια εθνική πολιτική, θα τολμούσα να πω και το χρέος μας απέναντι στις γενιές που έρχονται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ελήφθησαν μέτρα, όπως η μείωση μισθών και συντάξεων, που ήταν έξω από το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Ηταν όμως το τίμημα που πλήρωσε η χώρα για να αποκτήσει πρόσβαση στα 110 δισ. ευρώ, καθώς δεν υπήρχαν εναλλακτικές άμεσης απόδοσης. Από εκεί και πέρα, το πολιτικό αίτημα σήμερα για το ΠΑΣΟΚ είναι να τιμωρηθούν όλοι όσοι έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον, να συμμετάσχουν στην προσπάθεια όλοι, αλλά κυρίως οι έχοντες και κατέχοντες. Το ζητούμενο είναι η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, ώστε να διασφαλιστούν τα κοινωνικά δικαιώματα στην εργασία, οι βασικές κοινωνικές υπηρεσίες και το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης όλων των πολιτών και κυρίως των πιο αδύναμων. Αυτή είναι η μάχη που πρέπει να δώσουμε. Αν δεν τα κάνουμε αυτά, πράγματι το πολιτικό εκκρεμές στη χώρα θα πάει προς τα δεξιά.
Θα σας μεταφέρω μήνες πίσω, όταν όντως υπήρξατε το πρώτο πολιτικό στέλεχος που έθεσε θέμα συνδρομής του ΔΝΤ. Μπορούσατε να φανταστείτε τότε ότι το Ταμείο θα αποδεικνυόταν πιο ευέλικτο και ήπιο από τους Ευρωπαίους;
Δεν με εκπλήσσει αυτό, γιατί το ΔΝΤ έχει μεγάλη εμπειρία στο πεδίο από την εφαρμογή παρόμοιων προγραμμάτων. Μέσα από αυτήν την εμπειρία, τα σφάλματα, τις αποτυχίες, αλλά και τις επιτυχίες έμαθε ότι όλες οι χώρες και οι λαοί δεν είναι ίδιοι. Κάτι που δουλεύει σε μια χώρα δεν δουλεύει απαραίτητα σε μια άλλη.
[Η ώρα έχει περάσει και η πόρτα ανοιγοκλείνει ακατάπαυστα. Την ερωτώ αν έχει κάποιο προσωπικό στόχο. Κάτι που θα ήθελε να αφήσει πίσω της, όταν κάποια στιγμή εγκαταλείψει το υπουργείο Εργασίας. «Η ένταξή μου στη μαχόμενη πολιτική», μου απαντά, «είχε έναν και μόνο στόχο. Να προσφέρω στη χώρα μου όποια γνώση και εμπειρία έχω για να οικοδομήσουμε σύγχρονους θεσμούς που θα προάγουν τη δημοκρατία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Αυτή τη μάχη δίνω και στο Υπουργείο Εργασίας.]
Κυρία Κατσέλη, μια τελευταία ερώτηση: Υπάρχει κάποια κόκκινη γραμμή, που δεν θα υπερβαίνατε ποτέ και με τίποτα;
Δεν θα κάνω ποτέ κάτι που δεν πιστεύω.
http://www.ethnos.gr