Στην κοινωνική οικονομία στρέφεται τώρα η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την έκρηξη της ανεργίας αλλά και της φτώχειας.
Με σχέδιο νόμου, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ.Ε.» και αναμένεται να δοθεί τις επόμενες μέρες σε δημόσια διαβούλευση, το υπουργείο Εργασίας θεσμοθετεί τη δημιουργία «Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων».
Πρόκειται για μια νέα μορφή επιχειρήσεων -μοιάζουν με τους αστικούς συνεταιρισμούς- που θα συστήνονται από ανέργους, ευπαθείς ομάδες πληθυσμού αλλά και εργαζόμενους. Ως αντικείμενο θα έχουν το περιβάλλον, την υγεία, την πρόνοια κ.ά. Επί της ουσίας θα ασκούν κερδοσκοπική δραστηριότητα, αλλά θα ενταχθούν σε καθεστώς φορολογικών και ασφαλιστικών ελαφρύνσεων με αντάλλαγμα να προσφέρουν υπηρεσίες χαμηλού κόστους. Προβλέπεται να δραστηριοποιηθούν και σε τομείς που σήμερα ανήκουν στο Δημόσιο ή σε δήμους (π.χ. πρόγραμμα βοήθειας στο σπίτι, παιδικοί σταθμοί κ.ά.).
Το νομοσχέδιο χρειάστηκε να περάσει από «σαράντα κύματα» επί περίπου έναν χρόνο, να αλλάξει αρκετές φορές, έως ότου διαμορφωθεί το πλήρες κείμενο.
Εφθασε τουλάχιστον δύο φορές στο υπουργικό συμβούλιο, αλλά «σκάλωσε». Την πρώτη πέρυσι το καλοκαίρι επί υπουργίας Αν. Λοβέρδου και τον περασμένο Δεκέμβριο από τη Λούκα Κατσέλη. Με προσωπική παρέμβαση του πρωθυπουργού επέστρεψε και τις δύο φορές πίσω για προσθήκες και επιπλέον διορθώσεις. Ο Γ. Παπανδρέου είχε στο μυαλό του τη λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων στη Σουηδία και τις ΗΠΑ. Ισως μάλιστα είναι από τα λίγα νομοσχέδια της κυβέρνησης όπου ο ίδιος έβαλε προσωπικές πινελιές ανταλλάσσοντας με τους υπουργούς του δεκάδες μηνύματα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
«Ο πρόεδρος θέλει ένα θεσμικό πλαίσιο "ανοικτό" κι όχι "καχεκτικό" σ' όσους ενδιαφέρονται να ασκήσουν κοινωνική επιχειρηματική δραστηριότητα και να μην περιορίζεται μόνο σε ανέργους και ευπαθείς ομάδες» σχολιάζουν στενοί συνεργάτες του. «Πιστεύει ότι είναι ένας τρίτος δρόμος για να βγει η χώρα από την κρίση».
Στόχος της κυβέρνησης είναι να δημιουργηθούν 60.000 νέες θέσεις εργασίας. Στην Ε.Ε. υπάρχουν περισσότερες από 300.000 ανάλογες συνεταιριστικές επιχειρήσεις, που απασχολούν περίπου 5 εκατ. άτομα. Στο σύνολο της κοινωνικής οικονομίας εργάζονται περί τα 9 εκατ.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η φορολόγηση των κοινωνικών επιχειρήσεων θα γίνεται με τον χαμηλότερο συντελεστή, του 18%. Παράλληλα όσοι μετέχουν σε μια τέτοια επιχείρηση θα καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) μειωμένες κατά 50%!
Σημαντικό εργαλείο αποτελεί η δυνατότητα χρηματοδότησής τους από τον «κουμπαρά» περίπου 160 εκατ. ευρώ που θα συγκεντρωθούν στο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, που θεσμοθετείται στο πλαίσιο του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης. Παρέχεται επίσης η ευκολία να ενταχθούν και στις διατάξεις του νέου Αναπτυξιακού Νόμου, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
Μια σημαντική καινοτομία που προβλέπεται στο νομοσχέδιο είναι ότι παρ' ότι αυτές οι επιχειρήσεις λειτουργούν ως κερδοσκοπικές, ωστόσο οφείλουν να επανεπενδύουν το 45% των κερδών τους σε κοινωνικούς σκοπούς, το 5% να καταλήγει στο αποθεματικό της εταιρείας και μόνο το 50% να διανέμεται στους «εταίρους». «Αυτό το προβλέψαμε γιατί μεταξύ άλλων αποθαρρύνει τους καιροσκόπους να στήσουν "συνεταιρισμούς" ώστε να εκμεταλλευθούν το ευνοϊκό ασφαλιστικό και φορολογικό καθεστώς με στόχο να κερδοσκοπήσουν» υποστηρίζουν στενοί συνεργάτες της υπουργού Εργασίας, Λούκας Κατσέλη.
Λαμβάνεται επίσης πρόνοιας, ώστε να αποφευχθεί να μετατρέψουν ορισμένοι επιτήδειοι τις επιχειρήσεις τους σε συνεταιρισμούς ώστε να αξιοποιήσουν προς όφελός τους τις ευνοϊκές ρυθμίσεις.
Γι' αυτό, το νομοσχέδιο προβλέπει την πιστοποίηση και την καταγραφή σε ειδικό μητρώο όλων των «κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων», με σκοπό να υπάρχει κεντρικός έλεγχος. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα ελέγχων και κυρώσεων και στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.
Σ' ό,τι αφορά τα εσωτερικά θέματα διοίκησης αυτής της μορφής των «συνεταιρισμών» προβλέπεται ότι θα λειτουργούν με βάση την αρχή «ένα μέλος - μία ψήφος». Επίσης θα δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής κι άλλων νομικών προσώπων, αλλά με ανώτατο όριο το 1/3 των μελών του συνεταιρισμού.
Οι βασικές αρχές του νομοσχεδίου είναι οι εξής:
1.Συστήνεται η «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση» η οποία: α) είναι νομικό πρόσωπο που διαθέτει εμπορική ιδιότητα, β) λειτουργεί με βάση την αρχή «ένα μέλος - μία ψήφος» και γ) διανέμει το τυχόν πλεόνασμα κατ' αρχήν με γνώμονα την προαγωγή του κοινωνικού σκοπού της επιχείρησης.
2.Διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τη δραστηριοποίησή τους: α) συλλογικού σκοπού, β) ένταξης, γ) κοινωνικής φροντίδας.
3.Διαφοροποιούνται στη διανομή κέρδους σε σχέση με τις συνήθεις εμπορικές μορφές των επιχειρήσεων, με έμφαση: α) την επανεπένδυσή του προς εξυπηρέτηση του συλλογικού και κοινωνικού σκοπού του συνεταιρισμού, β) τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τέλος γ) τη διάθεση του υπολοίπου στα μέλη - φυσικά πρόσωπα.
4.Στη σύστασή της μπορούν να συμμετέχουν κι άλλα νομικά πρόσωπα, με ανώτατο κατώφλι το 1/3 των μελών του συνεταιρισμού.
5.Οι υφιστάμενες ΜΚΟ, τα σωματεία, αλλά και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί περιορισμένης ευθύνης (ΚΟΙΣΠΕ) μπορούν να μετασχηματιστούν σε κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση (ΚΟΙΝΣΥΝΕΠ.).
6.Θεσπίζεται σειρά φορολογικών μέτρων όπως: α) ευνοϊκό καθεστώς φορολογίας για τα ποσοστά των κερδών της ΚΟΙΝΣΥΝΕΠ., που διανέμονται στα μέλη-φυσικά πρόσωπα, β) υιοθέτηση φορολογικών κινήτρων του Ν. 3.842/10 για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας και διατήρηση θέσεων απασχόλησης.
7.Προβλέπεται δημιουργία ειδικής κατηγορίας ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Οι εισφορές περιορίζονται στο 50% των ισχυουσών εισφορών της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας.
8.Χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας και προβλέπεται η ένταξή τους στις διατάξεις του νέου Αναπτυξιακού Νόμου.
9.Δημιουργείται μητρώο στο υπουργείο Εργασίας για την πιστοποίηση των φορέων με ελεγκτικό και κυρωτικό ρόλο.
Πρόκειται για μια νέα μορφή επιχειρήσεων -μοιάζουν με τους αστικούς συνεταιρισμούς- που θα συστήνονται από ανέργους, ευπαθείς ομάδες πληθυσμού αλλά και εργαζόμενους. Ως αντικείμενο θα έχουν το περιβάλλον, την υγεία, την πρόνοια κ.ά. Επί της ουσίας θα ασκούν κερδοσκοπική δραστηριότητα, αλλά θα ενταχθούν σε καθεστώς φορολογικών και ασφαλιστικών ελαφρύνσεων με αντάλλαγμα να προσφέρουν υπηρεσίες χαμηλού κόστους. Προβλέπεται να δραστηριοποιηθούν και σε τομείς που σήμερα ανήκουν στο Δημόσιο ή σε δήμους (π.χ. πρόγραμμα βοήθειας στο σπίτι, παιδικοί σταθμοί κ.ά.).
Το νομοσχέδιο χρειάστηκε να περάσει από «σαράντα κύματα» επί περίπου έναν χρόνο, να αλλάξει αρκετές φορές, έως ότου διαμορφωθεί το πλήρες κείμενο.
Εφθασε τουλάχιστον δύο φορές στο υπουργικό συμβούλιο, αλλά «σκάλωσε». Την πρώτη πέρυσι το καλοκαίρι επί υπουργίας Αν. Λοβέρδου και τον περασμένο Δεκέμβριο από τη Λούκα Κατσέλη. Με προσωπική παρέμβαση του πρωθυπουργού επέστρεψε και τις δύο φορές πίσω για προσθήκες και επιπλέον διορθώσεις. Ο Γ. Παπανδρέου είχε στο μυαλό του τη λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων στη Σουηδία και τις ΗΠΑ. Ισως μάλιστα είναι από τα λίγα νομοσχέδια της κυβέρνησης όπου ο ίδιος έβαλε προσωπικές πινελιές ανταλλάσσοντας με τους υπουργούς του δεκάδες μηνύματα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
«Ο πρόεδρος θέλει ένα θεσμικό πλαίσιο "ανοικτό" κι όχι "καχεκτικό" σ' όσους ενδιαφέρονται να ασκήσουν κοινωνική επιχειρηματική δραστηριότητα και να μην περιορίζεται μόνο σε ανέργους και ευπαθείς ομάδες» σχολιάζουν στενοί συνεργάτες του. «Πιστεύει ότι είναι ένας τρίτος δρόμος για να βγει η χώρα από την κρίση».
Στόχος της κυβέρνησης είναι να δημιουργηθούν 60.000 νέες θέσεις εργασίας. Στην Ε.Ε. υπάρχουν περισσότερες από 300.000 ανάλογες συνεταιριστικές επιχειρήσεις, που απασχολούν περίπου 5 εκατ. άτομα. Στο σύνολο της κοινωνικής οικονομίας εργάζονται περί τα 9 εκατ.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η φορολόγηση των κοινωνικών επιχειρήσεων θα γίνεται με τον χαμηλότερο συντελεστή, του 18%. Παράλληλα όσοι μετέχουν σε μια τέτοια επιχείρηση θα καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) μειωμένες κατά 50%!
Σημαντικό εργαλείο αποτελεί η δυνατότητα χρηματοδότησής τους από τον «κουμπαρά» περίπου 160 εκατ. ευρώ που θα συγκεντρωθούν στο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, που θεσμοθετείται στο πλαίσιο του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης. Παρέχεται επίσης η ευκολία να ενταχθούν και στις διατάξεις του νέου Αναπτυξιακού Νόμου, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
Μια σημαντική καινοτομία που προβλέπεται στο νομοσχέδιο είναι ότι παρ' ότι αυτές οι επιχειρήσεις λειτουργούν ως κερδοσκοπικές, ωστόσο οφείλουν να επανεπενδύουν το 45% των κερδών τους σε κοινωνικούς σκοπούς, το 5% να καταλήγει στο αποθεματικό της εταιρείας και μόνο το 50% να διανέμεται στους «εταίρους». «Αυτό το προβλέψαμε γιατί μεταξύ άλλων αποθαρρύνει τους καιροσκόπους να στήσουν "συνεταιρισμούς" ώστε να εκμεταλλευθούν το ευνοϊκό ασφαλιστικό και φορολογικό καθεστώς με στόχο να κερδοσκοπήσουν» υποστηρίζουν στενοί συνεργάτες της υπουργού Εργασίας, Λούκας Κατσέλη.
Λαμβάνεται επίσης πρόνοιας, ώστε να αποφευχθεί να μετατρέψουν ορισμένοι επιτήδειοι τις επιχειρήσεις τους σε συνεταιρισμούς ώστε να αξιοποιήσουν προς όφελός τους τις ευνοϊκές ρυθμίσεις.
Γι' αυτό, το νομοσχέδιο προβλέπει την πιστοποίηση και την καταγραφή σε ειδικό μητρώο όλων των «κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων», με σκοπό να υπάρχει κεντρικός έλεγχος. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα ελέγχων και κυρώσεων και στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.
Σ' ό,τι αφορά τα εσωτερικά θέματα διοίκησης αυτής της μορφής των «συνεταιρισμών» προβλέπεται ότι θα λειτουργούν με βάση την αρχή «ένα μέλος - μία ψήφος». Επίσης θα δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής κι άλλων νομικών προσώπων, αλλά με ανώτατο όριο το 1/3 των μελών του συνεταιρισμού.
Οι βασικές αρχές του νομοσχεδίου είναι οι εξής:
1.Συστήνεται η «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση» η οποία: α) είναι νομικό πρόσωπο που διαθέτει εμπορική ιδιότητα, β) λειτουργεί με βάση την αρχή «ένα μέλος - μία ψήφος» και γ) διανέμει το τυχόν πλεόνασμα κατ' αρχήν με γνώμονα την προαγωγή του κοινωνικού σκοπού της επιχείρησης.
2.Διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τη δραστηριοποίησή τους: α) συλλογικού σκοπού, β) ένταξης, γ) κοινωνικής φροντίδας.
3.Διαφοροποιούνται στη διανομή κέρδους σε σχέση με τις συνήθεις εμπορικές μορφές των επιχειρήσεων, με έμφαση: α) την επανεπένδυσή του προς εξυπηρέτηση του συλλογικού και κοινωνικού σκοπού του συνεταιρισμού, β) τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τέλος γ) τη διάθεση του υπολοίπου στα μέλη - φυσικά πρόσωπα.
4.Στη σύστασή της μπορούν να συμμετέχουν κι άλλα νομικά πρόσωπα, με ανώτατο κατώφλι το 1/3 των μελών του συνεταιρισμού.
5.Οι υφιστάμενες ΜΚΟ, τα σωματεία, αλλά και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί περιορισμένης ευθύνης (ΚΟΙΣΠΕ) μπορούν να μετασχηματιστούν σε κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση (ΚΟΙΝΣΥΝΕΠ.).
6.Θεσπίζεται σειρά φορολογικών μέτρων όπως: α) ευνοϊκό καθεστώς φορολογίας για τα ποσοστά των κερδών της ΚΟΙΝΣΥΝΕΠ., που διανέμονται στα μέλη-φυσικά πρόσωπα, β) υιοθέτηση φορολογικών κινήτρων του Ν. 3.842/10 για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας και διατήρηση θέσεων απασχόλησης.
7.Προβλέπεται δημιουργία ειδικής κατηγορίας ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Οι εισφορές περιορίζονται στο 50% των ισχυουσών εισφορών της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας.
8.Χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας και προβλέπεται η ένταξή τους στις διατάξεις του νέου Αναπτυξιακού Νόμου.
9.Δημιουργείται μητρώο στο υπουργείο Εργασίας για την πιστοποίηση των φορέων με ελεγκτικό και κυρωτικό ρόλο.
